نوروزی دیگر از راه می‌رسد.نوروزی به استواری دماوند ,به قدمت استوره ,به تازگی برگهای بهاری . نوروزی دیگر از راه می‌رسد تا کوی و برزن و خیابان پر شود از مردمانی که با هر سطح درآمد و توانی , جامه و خانه و کاشانه را نو می‌کنند تا زیبایی افزای این جشن کهن باشند.

نوروزی دیگر از راه می‌رسد تا باز سفره هفت سین از پستوی خانه بدر آید , تا باز پدر با تنگ ماهی قرمزو عطر سنبل از راه برسد و باز بر سفره هفت سین با دعای سال نو بر لب ,کهنه ها را نو کنیم و غم ها را بدور افکنیم .

نوروزی دیگر از راه می‌رسد تا زادروز پیامبری را به شادی بنشینیم که پیامش اندیشه برانگیز است و خرد افزا و خواست و آرزویش پیشرفت و آبادانی برای همه مردمان سرزمین‌ها .

نوروزی دیگر از راه می‌رسد تا باز سیزدهَ خستگی‌هامان را به سبزی سبزها گره بزنیم و سالی پر از کار و شور و شادمانی را در پیش گیریم .

نوروزی دیگر از راه می‌رسد تا به ایرانی در هرکجای دنیا یاد آور شود که از فرهنگ و آیینی والا بهره می‌برد , تا سر افکنده روزگارش نباشد و به فرخندگی تبارو خردمندی  نیاکان خویش ببالد.

نوروز با همه پیچیدگی‌ها,راز و رمز ها و آیین‌هایش از راه می‌رسد و این نوشتار می‌کوشد تا به این جشن کهن نگاهی کوتاه بیافکند.

 چهارشنبه سوری , جشن آتش و نورو صدا.

 بوی آتش ودود و کنده سالهاست که با صدای ترقه و نارنجک و سیگارت در هم پیچیده تا میراث نامبارک ایستادگی در برابر آیین‌های مردمی را به گوش همگان برساند .سالهاست که صدای دلخراش انفجار مواد منفجره ,صدای قاشق زن‌های آیینی را در خود خفه کرده است.

 بسیاری از نویسندگان و پژوهشگران بر این باورند که چهارشنبه سوری در تاریخ باستانی ایران پایه و نشانی ندارد و بیگمان چهارشنبه سوری از رسم‌های کهن پیش از اسلام نیست .چون در آن زمان به مانند تقویم امروزی زرتشتیان, هر روز ماه را نامی بود , نه روزهای هفته را .

روانشاد استادپور داوود در این باره می‌نویسد : «ایرانیان باستان شنبه و آدینه نداشتند .روز چهارشنبه در نزد اعراب روز شوم و نحسی است و ایرانیان آتش افروزی پایان سال را به شب آخرین چهارشنبه انداختند تا پیش آمدهای سال نو از آسیب روز پلیدی چون چهارشنبه بر کنار بماند .» [1]

 پنجه ,جشن پیشواز از فروهر ها

آیین آتش افروزی پایان سال که استاد پور داوود از آن یاد می کند ,پنج روز پایان سال است که زرتشتیان بر بام ها آتش روشن می‌کردند تا فرود روان و فروهر نیاکان را به خان و مان خویش رهنمود شوند .دکتر محمد رضا راشد محصل در این باره می‌گوید : «اگر ساکنان خانه شرایط اقامت این روان ها را   فراهم می‌کردند تا نوروز بزرگ که ششم فروردین ماه , برابر با زاد روز اشو زرتشت است در خانواده خویش می‌ماندند و شاهد مهر و محبتی بودند که اعضاء خانواده نسبت به هم ابراز می کردند .»2

وی شرایط اقامت روان ها را اینگونه بر می شمارد «از عمده ترین این شرط‌ها تمیز بودن خانه و پاکیزگی ظاهر و باطن افراد خانواده است که بیش از هر چیز در طلب و جذب این مهمانان آسمانی تأثیر کرد. باید دیوارها سفید باشد و به ویژه اتاقی که مراسم نوروزی در آن برپا می‌شود از درخششی خاص برخوردار باشد . به علاوه باید صلح و صفا در میان اعضای خانواده بر قرار باشد و همدیگر را  دوست بدارند وگر نه میهمانان آسمانی دلتنگ می‌شوند و به جای خویش باز می‌گردند . در نتیجه نعمت ها باز گرفته می‌شود و برکت از خانه رخت بر می‌بندد» 2

اینک دیگر نوروز از راه رسیده , ایرانیان هر آنچه نیک است و اهورایی انجام می دهند تا روان نیاکان را شاد سازند . هر یک در هر قوم و مسلکی بر سر سفره هفت سین چیزی می‌گذارند . دکتر مرتضی هنری در این رابطه می‌نویسد : «در این سفره که بر زمین می‌گسترند هفت , سینی می‌گذارند . هفت عدد نا میرایی و جاودانگی و کمال است و با هفت امشاسپندان یا هفت جاودانه مقدس ارتباط کامل دارد . و چیزهایی  که بر سر سفره می گذارند نشانه و نماد آرزوها و آفرین ها» 3

وی اینگونه ادامه می‌دهد « رابطه آنچه که بر سر سفره نوروزی می‌گذارند با  حروف سین , شین ومیم را می توان به حساب تفنن‌های مطلوب ذوق و سلیقه ایرانی گذاشت که زیبایی خودش را دارد»3

 سیزده بدر جشن سبزه های گره خورده

سیزده بدر در میان آیین های نوروزی پیچیدگی خاص خود را دارد. گروه زیادی از پژوهشگران ارتباط این ایین را با نحسی سیزده مطرح می کنند .گروهی اهمیت عدد 12 را بیاد می آورند . در میان پژوهشگران کم اند آنانی که به نام زرتشتی سیزدهمین روز فروردین که «تیر» است وارتباط ویژه ای با باران دارد توجه داشته باشند. به هر حال گوناگونی قومی و فرهنگی این سرزمین بیش از آنستکه ما را به یافتن ریشه‌ایی یکتا و یگانه  برای آیین‌های نوروزی امیدوار سازد . در این رهگذر تنها به کهن بودن این جشن با شکوه پی می‌بریم و بر دانش و هوش و خرد نیاکان بی‌گمان می‌شویم, آنگونه که فردوسی توسی سرود :

کنم آفرین بر نیاکان خویش                                گزیده بزرگان و پاکان خویش

چنین جشن فرخ بدین روزگار                             بما ماند از آن خسروان یادگار

 پای نوشت‌ها :

 آناهیتا , نوشته استاد پور داوود, انتشارات امیر کبیر 1343

نوروز جشن زایش انسان و طبیعت , گفتگو با دکتر محمد رضا راشد محصل ,همشهری پنجشنبه 25 اسفند 1379

نوروزگان ,دکتر مرتضی هنری , انتشارات سروا 1377